Je rechten

Stemmen

Actief kiesrecht

Als je 18 jaar bent, heb je actief en passief kiesrecht. Actief kiesrecht wil zeggen dat je mag stemmen.
Stemmen is leuk, want zo kan je meebeslissen over wat er in het land gebeurt. Tegelijkertijd is het nog belangrijk ook. Als je mag stemmen, dan krijg je thuis een stembiljet opgestuurd. Om te stemmen moet je deze stempas – samen met je identiteitsbewijs of paspoort - meenemen naar het stemlokaal in jouw buurt.

En nu zul je wel denken: waar moet ik dan op stemmen? Meestal zijn er rond de verkiezingstijd handige websites die je helpen erachter te komen welke partij bij jou past. Neem bijvoorbeeld eens een kijkje op de Jongerenkieswijzer (https://www.jongerenkieswijzer.nl/) of de algemene stemwijzer (https://www.stemwijzer.nl/). Ook helpt het natuurlijk om de websites van de politieke partijen te bezoeken om hun standpunten te lezen. Ben je echt geïnteresseerd in politiek, dan kan je ook lid worden van een politieke jongerenorganisatie. Veel politieke partijen hebben namelijk ook een jongerenafdeling.

Passief kiesrecht

Het passief kiesrecht is het recht om door anderen gekozen te worden, bijvoorbeeld tot lid van de Tweede Kamer of tot lid van de gemeenteraad. Je moet minimaal 18 jaar zijn om gekozen te kunnen worden.

Stemmen als je een beperking hebt

Als het je lichamelijk niet lukt om te stemmen, maar je wilt wel je stem uitbrengen, is dat ook mogelijk. Zo kan iemand je helpen in het stemhokje, om alleen fysiek te ondersteunen. Hier moet je wel zelf toestemming voor geven, wat je ‘volmacht’ noemt. Als de ondersteuner jouw stem beïnvloedt, is de stem ongeldig. Als je helemaal niet in staat bent om naar het stembureau te komen, kan je iemand hiervoor machtigen. Als je iemand de volmacht wil geven die in dezelfde gemeente woont, dan kan dit door gegevens in te vullen – met een handtekening – op de achterkant van je stempas. Is het iemand uit een andere regio, informeer dan bij je gemeente naar het aanvraagformulier ‘schriftelijke volmacht’.

Rijden

Autorijden

Voorheen was de minimumleeftijd van het nemen van rijlessen 18 jaar. Tegenwoordig is het zo dat je vanaf 16,5 jaar mag beginnen met autorijles en dat je vanaf 17 jaar praktijkexamen mag doen. Wel mogen jongeren onder de 18 (als ze geslaagd zijn) alleen rijden met een begeleider. Dit is iemand die minimaal 5 jaar zijn of haar rijbewijs heeft. Vanaf 18 jaar mag je volledig alleen rijden, mits je je rijbewijs hebt natuurlijk.

Ook als je een beperking hebt, is het vaak mogelijk om autorijles te volgen en dus auto te rijden.

Met behulp van aanpassingen is het voor veel mensen mogelijk om veilig de weg op te gaan, maar niet altijd. Daarom is het handig om door het CBR te laten beoordelen of je rijgeschikt bent. Hiervoor vraag je een ‘Verklaring van geschiktheid’ aan, vul die in en stuur het op naar het CBR. Vaak moet je ook een rijtest doen, zodat het CBR kan vaststellen welke aanpassingen jij nodig hebt. Informatie over rijden met een beperking of een handicap vind je op de site van het CBR. (https://www.cbr.nl/nl/rijbewijs-houden/nl/hoe-kan-ik-rijden-met/een-beperking-of-handicap.htm)

Heb je een psychische aandoening of misschien last van faalangst? Daar is tegenwoordig ook aandacht voor. Verschillende rijscholen bieden lessen aan waarbij hier speciaal op wordt gelet en waar de instructeur jou op je gemak stelt. De site Rijschoolzoeker (https://www.cbr.nl/nl/rijschoolzoeker.htm) kan je misschien helpen bij het zoeken naar een geschikte rijschool.

Informatie over het rijbewijs vind je op deze site. (https://rijbewijs.nl/home/)

Bromfiets / brommobiel

Met een bromfietsrijbewijs mag je vanaf je 16^e rijden op een bromfiets (of brommer) en in een brommobiel. Een brommobiel is een bromfiets op meer dan twee wielen, die lijkt op een kleine auto. Een brommobiel is niet hetzelfde als een gehandicaptenvoertuig, zoals een scootmobiel. 

Het theorie-examen voor bromfiets en brommobiel is hetzelfde, maar het praktijkexamen is verschillend. Als je slaagt voor het praktijkexamen brommobiel, mag je alleen rijden in een brommobiel. Als je het praktijkexamen bromfiets hebt gehaald, dan mag je rijden op een bromfiets én in een brommobiel.

Voor het rijden op een bromfiets of in een brommobiel heb je geen gezondheidsverklaring nodig.
Als je al een auto of motorrijbewijs hebt, hoef je geen apart bromfietsrijbewijs te halen.

Meer informatie over rijden met een bromfiets en brommobiel vind je op deze site. (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/bijzondere-voertuigen/vraag-en-antwoord/wat-zijn-de-verkeersregels-voor-een-brommobiel)

Scootmobiel

Een scootmobiel is volgens de wet een gehandicaptenvoertuig. Maar ook als je geen handicap hebt, mag u gebruik maken van een scootmobiel (of ander gehandicaptenvoertuig).

Kan een scootmobiel harder dan 10 kilometer per uur, dan moetje minimaal 16 zijn om de scootmobiel te mogen besturen. Gaat de scootmobiel langzamer, dan geldt geen minimumleeftijd.

Een brommobiel is in originele staat geen gehandicaptenvoertuig!

Meer informatie over rijden met een scootmobiel vind je op deze site. (https://www.regelhulp.nl/ik-heb-hulp-nodig/rijden-met-een-scootmobiel)

Trouwen

In Nederland moet je meerderjarig zijn om te mogen trouwen. Dus als je 18 jaar bent, mag je voor de wet trouwen. De reden hiervoor is dat men wil dat je goed nadenkt over zo’n groot besluit in je leven. Een handige site om te zien wat je (wettelijk) allemaal moet regelen, vind je hier. (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/trouwen-samenlevingscontract-en-geregistreerd-partnerschap/vraag-en-antwoord/checklist-trouwen)

Als je besluit te gaan trouwen: maak er dan een mooie dag van!

Drank, roken en drugs

Als je 18 bent, mag je licht-alcoholische, maar ook sterke dranken kopen. De meeste jongeren drinken alcohol, omdat ze het lekker of gezellig vinden. Als je drank gaat kopen, moet je tot je 25^e je legitimatie tonen, zodat de winkelier zeker weet dat je boven de 18 bent.

Je moet 18 zijn om sigaretten te kopen. Roken is een van de meest voorkomende verslavingen. Het is slecht voor de gezondheid, werkt ontzettend verslavend door het stofje ‘nicotine’ in een sigaret en het verhoogt het risico op longkanker. Daarnaast is een pakje sigaretten ook erg duur.

In Nederland is het voor iedereen verboden om drugs te hebben. Als je jonger bent dan 18 jaar is het bezitten en verkopen van drugs strafbaar, ook softdrugs dus. Als je boven de 18 bent mag je maximaal 5 gram softdrugs op zak hebben. Harddrugs zoals XTC en heroïne mag je niet bezitten, maar het is niet strafbaar om ze te gebruiken. Bij drugs weet je van tevoren niet precies wat het met je doet. Zo kan je er heel beroerd van worden. Verder zijn drugs schadelijk voor je gezondheid. Op de site van Jellinek (https://www.jellinek.nl/ ) vind je meer info over drugs en alcohol.

Dat je officieel vanaf 18 mag drinken en roken, hoeft niet te betekenen dat je het hoeft te gebruiken. ;-). Laat je dan ook nooit onder druk zetten door anderen. Als je het toch wilt, zorg dan dat je je in een vertrouwde omgeving begeeft waar jullie goed op elkaar letten.

Volwassen strafrecht

Als je 18 jaar of ouder bent en een strafbaar feit pleegt, word je gestraft volgens het volwassenstrafrecht. Denk aan een boete, taakstraf of een gevangenisstraf. Heel soms kan de rechter ervoor kiezen om bij jongeren tot 23 het jeugdstrafrecht toe te passen.